13)ギリシア語の名詞(辞書の見方と格変化) 17
辞書の見方(名詞)
λόγος , ου , ὁ
単数・主格、単数・属格の語尾、定冠詞(単数・主格)
単数・主格が見出し語、単数・属格の語尾で変化形が分かる。
定冠詞で性別が分かる。
この単語は、語尾の形(単数・属格)がουなので、Ο変化の名詞と分かる。また定冠詞から男性名詞と分かる。そのため以下のように変化する。
<単数>
主格 ὁ λόγος
属格 τοῦ λόγου
与格 τῷ λόγῷ
対格 τὸν λόγον
呼格 λόγε
<複数>
主格 οἱ λόγοι
属格 τῶν λόγων
与格 τοῖς λόγοις
対格 τοὺς λόγους
呼格 λόγοι
名詞につく定冠詞は名詞の変化に伴い変化する。
定冠詞は呼格にはつかない。
定冠詞
<単数> 男性 女性 中性
主格 ὁ ἡ τό
属格 τοῦ τῆς τοῦ
与格 τῷ τῇ τῷ
対格 τόν τήν τό
<複数>
主格 οἱ αἱ τά
属格 τῶν τῶν τῶν
与格 τοῖς ταῖς τοῖς
対格 τούς τάς τά
語尾の変化は、男性、女性、中性の別はないが、男性名詞多い形、女性名詞に多い形などある。また中性名詞は主格と対格の語尾が同じ形になる。
名詞の変化形
<A変化(第一変化名詞)>
単数・主格の語尾がης, ας, η, αで終わる名詞。
ほとんどが女性名詞。
ης形
προφήτης, οῦ , ὁ ( 預言者 )
<単数>
主格 ὁ προφήτης
属格 τοῦ προφήτου
与格 τῷ προφήτῃ
対格 τὸν προφήτην
呼格 προφῆτα
<複数>
主格 οἱ προφῆται
属格 τῶν προφητῶν
与格 τοῖς προφήταις
対格 τοὺς προφῆτας
呼格 προφῆται
ας形
νεανίας , οῦ , ὁ ( 若者 )
<単数>
主格 ὁ νεανίας
属格 τοῦ νεανίου
与格 τῷ νεανίᾳ
対格 τὸν νεανίαν
呼格 νεανία
<複数>
主格 οἱ νεανίαι
属格 τῶν νεανίων
与格 τοῖς νεανίαις
対格 τοὺς νεανίας
呼格 νεανίαι
η形
γραφή , ῆς , ἡ ( 書物 )
<単数>
主格 ἡ γραφή
属格 τῆς γραφῆς
与格 τῇ γραφῇ
対格 τὴν γραφήν
呼格 γραφή
<複数>
主格 αἱ γραφαί
属格 τῶν γραφῶν
与格 ταῖς γραφαῖς
対格 τὰς γραφάς
呼格 γραφαί
α形( αの前が ε, ι, ρ のもの )
οἰκία , ας , ἡ ( 家 )
<単数>
主格 ἡ οἰκία
属格 τῆς οἰκίας
与格 τῇ οἰκίᾳ
対格 τὴν οἰκίαν
呼格 οἰκία
<複数>
主格 αἰ οἰκίαι
属格 τῶν οἰκίῶν
与格 ταῖς οἰκίαις
対格 τὰς οἰκίας
呼格 οἰκίαι
α形 ( αの前が ε,ι, ρ 以外のもの)
δόξα , ης , ἡ ( 栄光 )
<単数>
主格 ἡ δόξα
属格 τὴς δόξης
与格 τῇ δόξῃ
対格 τὴν δόξαν
呼格 δόξα
<複数>
主格 αἱ δόξαι
属格 τῶν δοξῶν
与格 ταῖς δόξαις
対格 τὰς δόξας
呼格 δόξαι
<O変化(第二変化名詞)>
単数・主格の語尾が ος, ον になる変化形。
男性名詞、中性名詞に多い。
λόγος , οῦ , ὁ ( ことば )
<単数>
主格 ὁ λόγος
属格 τοῦ λόγου
与格 τῷ λόγῷ
対格 τὸν λόγον
呼格 λόγε
<複数>
主格 οἱ λόγοι
属格 τῶν λόγων
与格 τοῖς λόγοις
対格 τούς λόγους
呼格 λόγοι
νήσος, οῦ, ἡ ( 島 )
<単数>
主格 ἡ νήσος
属格 τῆς νήσου
与格 τῇ νήσῳ
対格 τὴν νήσον
呼格 νήσε
<複数>
主格 αἱ νήσοι
属格 τῶν νήσων
与格 ταῖς νήσοις
対格 τὰς νήσους
呼格 νήσοι
βιβλίον, οῦ, τό ( 本 )
<単数>
主格 τὸ βιβλίον
属格 τοῦ βιβλίου
与格 τῷ βιβλίῳ
対格 τὸ βιβλίον
呼格 βιβλίε
<複数>
主格 τὰ βιβλία
属格 τῶν βιβλίων
与格 τοῖς βιβλίοις
対格 τὰ. βιβλία
呼格 βιβλία
<子音変化(第三変化名詞)>
語幹が母音 α, ο 以外で終わる名詞。
基本的に語幹は子音で終わる。
ごくまれに ι, υ で終わるものがある。
第三変化名詞の語幹の見方
単数・属格から -ος をとったもの。
語幹の終わりの子音が以下のどれかで変化形が変わる。
流音子音: ν ρ ( λ μ )
黙音子音: κ γ χ ( π β φ ) τ δ (θ)
歯擦子音: σ
母音: ι υ
( )はごく少数。
語幹 αἰων 流音子音νで終わる。
αἰών, ῶνος , ὁ ( 時代 )
<単数>
主格 ὁ αἰών
属格 τοῦ αίῶνος
与格 τῷ αἰῶνι
対格 τὸν αἰῶνα
呼格 αίών
<複数>
主格 οἰ αίῶνες
属格 τῶν αἰώνων
与格 τοῖς αἰῶσι
対格 τοὺς αἰώνας
呼格 αἰῶνες
語幹 ἐλπίδ 黙音子音δで終わる。
ἐλπίς , ίδος , ἡ( 希望 )
<単数>
主格 ἡ ἐλπίς
属格 τῆς ἐλπίδος
与格 τῇ ἐλπίδι
対格 τὴν ἐλπίας
呼格 ἐλπί
<複数>
主格 αἱ έλπίδες
属格 τῶν ἐλπίδων
与格 ταῖς ἐλπίσι
対格 τὰς ἐλπίδας
呼格 ἐλπίδες
語幹 ὄνοματ 黙音子音τで終わる。
ὄνομα , ατος , τό ( 名前 )
<単数>
主格 τὸ ὄνομα
属格 τοῦ ὀνόματος
与格 τῷ ὀνόματι
対格 τὸ ὄνομα
呼格 ὄνομα
<複数>
主格 τὰ ὀνόματες
属格 τῶν ὀνομάτων
与格 τοῖς ὀνόμασι
対格 τὰ ὀνόματες
呼格 ὀνόματες
語幹 πατερ 流音子音ρで終わる。
πατήρ , τρός , ὁ ( 父 )
<単数>
主格 ὁ πατήρ
属格 τοῦ πατρός
与格 τῷ πατρί
対格 τὸν πατέρα
呼格 πάτερ
<複数>
主格 οἰ πατέρες
属格 τῶν πατέρων
与格 τοῖς πατράσι
対格 τοὺς πατέρας
呼格 πατέρες
語幹 μήτερ 流音子音ρで終わる。
μήτηρ , τρός , ἡ ( 母 )
<単数>
主格 ἡ μήτηρ
属格 τῆς μητρός
与格 τῇ μητρί
対格 τὴν μητέρα
呼格 μῆτερ
<複数>
主格 αί μητέρες
属格 τῶν μητέρων
与格 ταῖς μητράσι
対格 τὰς μητέρας
呼格 μητέρες
語幹 άνερ 流音子音ρで終わる。
ἀνήρ , δρός , ὁ ( 男 )
<単数>
主格 ὀ ἀνήρ
属格 τοῦ ἀνδρός
与格 τῷ ἀνδρί
対格 τὸν ἄνδρα
呼格 ἄνερ
<複数>
主格 οἱ ἄνδρες
属格 τῶν ἀνδρῶν
与格 τοῖς ἀνδράσι
対格 τοὺς ἄνδρας
呼格 ἄνδρες
語幹 ἔθνεσ 歯擦子音σで終わる。
ἔθνος , ους , τό ( 国民 )
<単数>
主格 τὸ ἔθνος
属格 τοῦ ἔθνους ( ἔθνεσ -ος)
与格 τῷ ἔθνει ( ἔθνεσ -ι)
対格 τὸ ἔθνος
呼格 ἕθνος
<複数>
主格 τὰ ἔυνη ( ἔθνεσ -α )
属格 τῶν ἔθνῶν ( ἔθνεσ -ων )
与格 τοῖς ἕθνεσι ( ἔθνεσ -σι )
対格 τοὺς ἔθνη ( ἔθνεσ -α )
呼格 έθνη ( ἔθνεσ -α )
( )は本来の変化形。εσ またはσが落ちて実際形になる。
語幹 πόλι 母音のιで終わる。
πόλις , έως , ἡ ( 都市 )
<単数>
主格 ἡ πόλις
属格 τῆς πόλεως
与格 τῇ πόλει
対格 τὴν πόλιν
呼格 πόλι
<複数>
主格 αἰ πόλεις
属格 τῶν πόλεων
与格 ταῖς πόλεσι
対格 τὰς πόλεις
呼格 πόλεις
語幹 βασιλευ 母音のυで終わる。
βασιλεύς , έως , ὁ ( 王 )
<単数>
主格 ὁ βασιλεύς
属格 τοῦ βασιλέως
与格 τῷ βασιλεῖ
対格 τὸν βασιλέα
呼格 βασιλεῦ
<複数>
主格 τὰ βασιλεῖς
属格 τῶν βασιλέων
与格 τοῖς βασιλεῦσι
対格 τοὺς βασιλεῖς
呼格 βασιλεῖς